Aleksander Stanisław Nalaskowski, urodzony 24 lutego 1957 roku w Chełmży, to wybitny przedstawiciel polskiego świata nauki. Jest on uznawany za specjalistę w dziedzinie pedagogiki, a jego dorobek naukowy obejmuje wiele znaczących osiągnięć.
W 2001 roku uzyskał tytuł profesora habilitowanego, a jego obszar ekspertyzy koncentruje się na pedagogice ogólnej. Jako pedagog, jego prace przyczyniły się do rozwoju wiedzy w tym zakresie, sprawiając, że stał się jednym z cenionych naukowców w Polsce.
Życiorys
W 1976 roku Aleksander Nalaskowski zakończył naukę w I Liceum Ogólnokształcącym w Toruniu, po czym zainicjował swoje studia pedagogiczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, które zakończył w 1980 roku. Jego praca magisterska nosiła tytuł *Udział Stanisława Przybyszewskiego w tworzeniu Gimnazjum Macierzy Szkolnej w Wolnym Mieście Gdańsk*, a jej promotorem był Bolesław Pleśniarski. Po ukończeniu studiów, podjął pracę jako nauczyciel w szkole podstawowej w Łążynie. Jednak jego kariera zawodowa została przerwana w 1982 roku, w wyniku zwolnienia z powodu zaangażowania w tworzenie struktur „Solidarności” nauczycielskiej.
W tym samym roku Nalaskowski uzyskał zatrudnienie jako asystent w Instytucie Pedagogiki UMK. W 1985 roku obronił swoją rozprawę doktorską, zdobywając stopień doktora nauk humanistycznych w obszarze pedagogiki. Tematyka jego pracy dotyczyła funkcji wychowawczych i kulturalnych studenckiego ruchu teatralnego, opiekę nad którym sprawował Józef Kargul. Zaledwie pięć lat później, w 1990 roku, Nalaskowski otrzymał stopień doktora habilitowanego na Uniwersytecie Wrocławskim, na podstawie swojego dorobku naukowego oraz pracy zatytułowanej *Ścieżki edukacyjne i losy życiowe twórczych trzydziestolatków. Studium z wykorzystaniem badań podłużnych*. Badania te ukazały także społeczne uwarunkowania twórczego rozwoju jednostki.
W 1994 roku objął stanowisko profesora nadzwyczajnego, a cztery lata później, w 1998 roku, tytuł profesora nauk humanistycznych. W 2003 roku awansował na profesora zwyczajnego. W latach 1996-2007 piastował funkcję dyrektora Instytutu Pedagogiki UMK w Toruniu, a po przekształceniu instytutu w Wydział Nauk Pedagogicznych pełnił obowiązki pierwszego dziekana tej jednostki przez dwie kadencje, uzyskując jednomyślne poparcie w obu przypadkach. Dodatkowo, w latach 1998-2007 był członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN.
Jego obszary zainteresowań obejmują pedagogikę ogólną, teorię szkoły oraz rozwój człowieka, ze szczególnym naciskiem na dzieciństwo. Nalaskowski jest autorem koncepcji pedagogii źródeł. Promował 16 doktorów i uczestniczył w około 100 przewodach doktorskich, habilitacyjnych oraz profesorskich. Na swoim koncie ma 23 opublikowane książki oraz ponad 100 artykułów naukowych. Jego prace zostały przetłumaczone na języki m.in. angielski, rosyjski, bułgarski, ukraiński oraz hebrajski. W 1989 roku stworzył eksperymentalne liceum ogólnokształcące „Szkoła Laboratorium”, znane wcześniej jako „Poltech”, w którym objął funkcję dyrektora.
W 2015 roku Aleksander Nalaskowski został członkiem Narodowej Rady Rozwoju, powołanej przez prezydenta Andrzeja Dudę. Dużą rolę w polskim środowisku akademickim odegrał w 2016 roku, gdy dołączył do Rady Narodowego Kongresu Nauki. Jego kariera nie była wolna od kontrowersji – w 2019 roku zawieszono go za felieton, w którym kojarzył osoby LGBT z gwałcicielami, jednak sprawa ta została umorzona. Nalaskowski obszernie opisał zaistniałą sytuację w swojej książce *Wielkie Zatrzymanie. Co się stało z ludźmi?*, wydanej w czerwcu 2020 roku przez wydawnictwo Biały Kruk.
Wybrane publikacje
Oto lista najważniejszych publikacji Aleksandra Nalaskowskiego, które mają znaczący wpływ na rozwój myśli dydaktycznej i pedagogicznej w Polsce. Poniżej przedstawione tytuły ilustrują różnorodność tematów, które podejmuje autor:
- Sztuka obrzeży, sztuka centrum, Warszawa: Kolegium Otryckie, 1986,
- Ścieżki edukacyjne i losy życiowe twórczych trzydziestolatków, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 1989,
- Społeczne uwarunkowania twórczego rozwoju jednostki, Toruń: UMK, 1989; wyd. 2, Warszawa: WSiP, 1998,
- Szanse szkoły z wyboru, Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 1993, 1995,
- Szkoła jako Opus Dei. O prywatnym szkolnictwie hiszpańskim, Toruń: Nasz Szkoła, 1991,
- Młodzież na rozdrożach. Zielonogórscy maturzyści ’87, Zielona Góra: WSP, 1990 (współaut. Krzysztof Dzieńdziura, Ryszard Borowicz),
- Przeciwko edukacji sentymentalnej, Kraków: Impuls, 1994,
- Edukacja po drugiej stronie lustra, Kraków: Impuls, 1994,
- Niepokój o szkołę, Kraków: Impuls, 1995,
- The Joy of Education, Sydney: Highwood Press, 1995,
- W poszukiwaniu wspólnoty. 15 lat spotkań pedagogów z Oldenburga i Torunia (red.), Toruń: UMK, 1996,
- Nauczyciele z prowincji u progu reformy edukacji, Toruń: Wyd. Adam Marszałek 1997, 1998,
- Edukacyjny show, Kraków: Impuls, 1998,
- Edukacja, która nie chce przeminąć, Kraków: Impuls, 1999,
- Widnokręgi edukacji, Kraków: Impuls 2002,
- Przestrzenie i miejsca szkoły, Kraków: Impuls, 2002,
- Dzikość i zdziczenie jako kontekst edukacji, Kraków: Impuls, 2006 (tłum. na ros. i ukr. 2007),
- Pedagogiczne złudzenia, zmyślenia, fikcje, Kraków: Impuls, 2009 (tłum. na słow.),
- Pedagogiczny zapis dekady, Olsztyn: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Informatyki i Ekonomii TWP, 2010,
- Ortodoksja i chaos, Kraków: Impuls, 2013,
- Pedagogiczne zwierzątko. Fenomen niewiedzy, Kraków: Impuls, 2015,
- Tożsamość. Mapa wypraw i słów, Toruń 2016,
- Pedagogika dyskretna, Kraków: Impuls 2016,
- Edukacja. Korzenie, źródła, narracje, Kraków: Impuls 2017,
- Szkoła Laboratorium. Od działań autorskich do pedagogii źródeł, Warszawa-Kraków: Impuls-ORE, 2017,
- O względności czasu w modelach rozwoju dziecka. Wykład akademicki, Kraków: Impuls, 2018,
- Wielkie Zatrzymanie. Co się stało z ludźmi?, Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków 2020,
- Bankructwo polskiej inteligencji, Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków 2022,
- Tyrania postępu (współautor), Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków 2023.
Publikacje te odzwierciedlają głęboką refleksję autora nad systemem edukacyjnym oraz wpływem społeczno-kulturowym na rozwój jednostki w kontekście współczesnego świata.
Życie prywatne
Urodzony jako miłośnik jeździectwa, Aleksander Nalaskowski od dawna angażuje się w tę dziedzinę. Był członkiem Polskiego Związku Hodowców Koni Arabskich, co świadczy o jego pasji i zaangażowaniu. W 2001 roku zdobył certyfikat instruktora jeździectwa, co pozwoliło mu dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi.
Jednak w 2009 roku jego życie uległo dramatycznej zmianie, gdy w wyniku treningu uległ ciężkiemu wypadkowi, który wyeliminował go z czynnej jazdy konnej. To zdarzenie wpłynęło nie tylko na jego pasje, ale także zmusiło go do poszukiwania innych form aktywności.
Aleksander jest także zapalonym majsterkowiczem, co oznacza, że potrafi spróbować różnych projektów DIY oraz napraw. Dodatkowo, hobbystycznie zajmuje się grafiką, szczególnie drzeworytami, co pozwala mu wyrażać swoje artystyczne talenty.
W życiu osobistym jest szczęśliwie żonaty z Anną, a ich rodzinne życie jest wypełnione miłością i radością. W wychowaniu synów Filipa i Stanisława oraz czworga wnuków: Natalii, Franciszka, Zofii i Urszuli, odnajdują wiele szczęścia i satysfakcji.
Odznaczenia
W 2015 roku Aleksander Nalaskowski został uhonorowany przez Senat UMK Medalem za zasługi położone dla rozwoju uczelni.
Przypisy
- Prof. Aleksander Nalaskowski napisał przełomową książkę i pyta: co się stało z ludźmi? Nastąpiło „Wielkie Zatrzymanie”. [online], 16.06.2020 r.
- "Wędrowni gwałciciele" bez konsekwencji. Umorzona sprawa głośnego felietonu prof. Nalaskowskiego. wyborcza.pl, 04.01.2020 r. [dostęp 15.04.2020 r.]
- Prezydent powołał Narodową Radę Rozwoju. prezydent.pl. [dostęp 16.10.2015 r.]
- Komunikat za stronie Wydziału Nauk Humanistycznych UMK. pedagogika.umk.pl.
- Prof. dr hab. Aleksander Stanisław Nalaskowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 27.02.2011 r.]
Oceń: Aleksander Nalaskowski