Mieczysław Szczepański (cichociemny)

---

Życiorys

Mieczysław Szczepański przyszedł na świat 21 września 1919 roku w Chełmży, w rodzinie, która miała związki z administracją publiczną. Jego ojciec, Konrad Szczepański, był naczelnikiem Urzędu Pocztowego i Telegrafu, natomiast matka, Teofila Lewandowska, mieszkała w latach 1884-1970. W rodzinie znalazły się również dwa inne dzieci – brat Edmund, urodzony w 1918 roku, oraz siostra Halina, która żyła w latach 1921-2016. W dzieciństwie Mieczysław aktywnie uczestniczył w harcerstwie.

Po ukończeniu Państwowego Gimnazjum Humanistycznego w Chełmży i zdaniu matury w 1937 roku, Mieczysław rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Artylerii Rezerwy we Włodzimierzu Wołyńskim, a następnie kontynuował edukację w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu. Od 13 sierpnia 1939 roku miał przydział do 24 pułku artylerii lekkiej. Warto zaznaczyć, że jego rodzina odgrywała ważną rolę w jego życiu edukacyjnym, ponieważ brat Edmund również kontynuował naukę w tym samym czasie.

W obliczu nadchodzącego konfliktu zbrojnego, edukacja podchorążych została skrócona, a Mieczysław zyskał stopień podporucznika w sierpniu 1939 roku. Po wybuchu II wojny światowej, w trakcie kampanii wrześniowej, przydzielono go do Ośrodka Zapasowego 24 pułku w Przemyślu. W dniach 6-12 września uczestniczył w walkach nad Sanem, a od 19 września pełnił rolę oficera zwiadowczego oraz dowódcy plutonu w grupie kpt. Strzeleckiego. Po dostaniu się do niewoli radzieckiej 7 października, udało mu się uniknąć długotrwałego internowania, bowiem został zwolniony 20 października i już 7 grudnia przekroczył granicę polsko-węgierską, gdzie został internowany.

W styczniu 1940 roku Mieczysław dotarł do Francji, skąd wkrótce trafił do Ośrodka Wyszkolenia Oficerów Artylerii w La Roche-sur-Yon, a na początku kwietnia 1940 roku rozpoczął pracę jako instruktor w batalionie szkolnym łączności w Camp de Coëtquidan. Jego dalsza droga prowadziła do Wielkiej Brytanii, gdzie po ewakuacji na statku MS Batory, od 17 lipca 1940 roku został młodszym oficerem 3 baterii w 1 dywizjonie artylerii lekkiej 1 Brygady Strzelców. Po odbyciu wielu kursów, w 1941 roku, Mieczysław powrócił na nowe stanowisko jako oficer zwiadu.

Zgłosił się do służby w kraju, uzyskując przeszkolenie w zakresie dywersji. 23 września 1943 roku złożył przysięgę w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i został przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Jego zrzut do Polski miał miejsce w nocy 4 na 5 maja 1944 roku podczas operacji dowodzonej przez kpt. naw. Edwarda Bohdanowicza, który zrealizował zrzut na placówkę „Mewa 1” położoną 15 km na południe od Skalbmierza. Po aklimatyzacji w Dalechowicach, Mieczysław otrzymał przydział do Okręgu Nowogródek AK i pełnił funkcję oficera w VII batalionie 77 pułku piechoty AK.

W wyniku aresztowań przeprowadzanych przez NKWD, Szczepański próbował tworzyć organizacje w Otwocku i Lublinie. Pod koniec grudnia 1944 roku został p.o. inspektora AK Inspektoratu Lublin. W tym czasie, posługując się fałszywym nazwiskiem Łepkowski, pracował w Departamencie Statystycznym PKWN. W dniach 5 i 12 listopada 1944 roku uczestniczył w zebraniach, na których omawiano sposoby obrony przed terrorem NKWD oraz planowano ewentualne zamachy na Bolesława Bieruta i Edwarda Osóbkę-Morawskiego, jednakże te plany zostały ostatecznie porzucone.

W miedzyczasie, na przełomie listopada i grudnia 1944 roku, Mieczysław spotykał się z bratem Edmundem, który wówczas był kapitanem WWP i wcześniej walczył w Powstaniu Warszawskim. Niestety, 9 stycznia 1945 roku, został aresztowany przez NKWD i oskarżony o związki z zamachami. Po brutalnym śledztwie, 9 kwietnia 1945 roku, Wojskowy Sąd Okręgowy w Lublinie skazał go na karę śmierci. Zbrodnia miała miejsce na schodach podziemi zamku lubelskiego 12 kwietnia.

Po zakończeniu procesu, Mieczysław Szczepański został prawdopodobnie pochowany w zbiorowej mogile na cmentarzu przy ul. Unickiej. Dzięki postanowieniu Izby Karnej Sądu Najwyższego z 11 maja 1990 roku, zrehabilitowano go a jego nazwisko czytelnie wpisano w historię. Warto również dodać, że jego narzeczona, Szkotka Irene Henderson, utrzymywała z Mieczysławem kontakt w latach 1941-1943.

Brat Edmund, w obliczu zagrożeń związanych z aresztowaniem i procesem Mieczysława, zdecydował się na emigrację do Argentyny.

Awanse

Mieczysław Szczepański, znany również jako cichociemny, osiągnął szereg awansów wojskowych w ważnych momentach swojej kariery. Poniżej przedstawiamy szczegółowy spis jego awansów:

• kapral podchorąży – 1939 rok,
• podporucznik – 1940, ze starszeństwem z dniem 1 września 1939 roku,
• porucznik – ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1943 roku,
• kapitan – 5 maja 1944 roku.

Odznaczenia pośmiertne

Mieczysław Szczepański, jako cichociemny, otrzymał liczne odznaczenia pośmiertne, które potwierdzają jego zasługi i poświęcenie dla kraju.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1981) nr 13339,
• Krzyż Armii Krajowej (1980),
• Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (1992),
• Medal Wojska.

Upamiętnienie

Dzieje Mieczysława Romana Szczepańskiego zostały skrupulatnie opisane w publikacji autorstwa Józefa Garlińskiego, noszącej tytuł Kiedy brat zabija brata … Opisuje w niej życie żołnierza Armii Krajowej w kontekście trudnych i dramatycznych wydarzeń z czasu II wojny światowej. Książka została wydana w Londynie w 1987 roku oraz w Warszawie w 1995 roku. Oba wydania wsparła finansowo Irene Henderson-Thornton.

Upamiętnienie Mieczysława Szczepańskiego znajduje odzwierciedlenie w kilku wyjątkowych miejscach, gdzie można zobaczyć jego nazwisko.

• Na pomniku żołnierzy 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej i cichociemnych, odsłoniętym w 1965 roku na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie,
• Na tablicy poświęconej cichociemnym, znajdującej się w kościele św. Jacka w Warszawie,
• Na tablicy represjonowanych oficerów i absolwentów Szkoły Podoficerów Artylerii, umieszczonej w Sali Tradycji Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia im gen. Józefa Bema w Toruniu, z odsłonięciem w 1991 roku,
• Na tablicy dedykowanej Szczepańskiemu oraz innym dziesięciu osobom straconym w tym samym procesie na zamku lubelskim, z okazji 50. rocznicy egzekucji (1995),
• Na tablicy poświęconej Szczepańskiemu w Zespole Szkół Średnich w Chełmży (1995).

---

Oceń: Mieczysław Szczepański (cichociemny)

---